Kunst brengt stad en de haven dichter bij elkaar!

De grootsheid van de haven vormt voor beeldend kunstenaar Cor Kraat een voortdurende bron van inspiratie. En dat is duidelijk terug te zien in veel van zijn werken. Cor woont en werkt sinds 2013 in het voormalige clubgebouw van V.V. Excelsior Pernis aan de Madroelhaven. Op deze bijzondere plek praten we over een aantal van zijn kunstwerken die een link hebben met onze haven. En Cor vertelt over zijn nieuwste project dat op stapel staat: Scheepshond Dana.

“Ik had altijd al grootste plannen om projecten in het havengebied te doen. Maar die ideeën waren vaak te omvangrijk om in mijn eentje uit te voeren. Ach, dat gigantische van die haven! Als je daar ’s nachts doorheen reed, was het een grote lichtshow. Net een raketbasis!”

In 1978 startte hij samen met collega-kunstenaars Hans Citroen en Willem van Drunen het kunstenaarscollectief Kunst & Vliegwerk. “We waren alle drie dertigers, voelden elkaar feilloos aan en spraken dezelfde taal”, vertelt Cor. “We wilden alle drie de stad Rotterdam en de Rotterdamse haven dichter bij elkaar brengen. Daarvoor ontwikkelden we ludieke, soms moeilijk uitvoerbare ideeën. Zoals het beschilderen van een betonnen pilaar van het bovengrondse metrotracé als opgerolde krant waarin artikelen over de haven stonden. Ook beschilderden we een aantal enorme betonnen kubussen, die bij de pier in Hoek van Holland lagen, tot dobbelstenen. En we veranderden een reusachtige olieopslagtank in een hoedendoos. Om maar wat voorbeelden te noemen. In 1992 stopten we met Kunst & Vliegwerk, na veertien jaar enorm veel plezier en zo’n dozijn projecten.”

Rottebocht
In de jaren die daarop volgden, blijft Cor kunstwerken maken waarin de Rotterdamse haven vaak terug te vinden is. “Ik maakte al eerder in opdracht van de gemeente Rotterdam een wanddecoratie voor een blinde gevel aan de Zwaanshals. Dat was een voorstelling van een zeeschip dat zich door de S-bocht van de Rotte moest wringen, ter herinnering aan de vroegere verbinding tussen de Rotte en de Maas. Dit kunstwerk gaf ik de naam MS Rottebocht.” Helaas verdween het kunstwerk toen de muur weg moest. Cor stapte vervolgens naar de gemeente met de vraag of zijn herinnering aan het verleden een nieuwe plek kon krijgen. En met succes, want sinds 2007 staat aan de Zaagmolenkade een sculptuur met de naam MS Rottebocht II. “Opnieuw een oceaanstomer, dit keer gemaakt van duurzaam staal. Alleen staat dit schip symbool voor de vroegere verbinding met de Nieuwe Maas.”

The Horizon
Ook voor het voormalige Rotterdamse Zeemanshuis aan de Westerstraat, waar vroeger de passerende zeelieden logeerden, werd Cor gevraagd een kunstwerk te ontwerpen. En dus prijkt sinds 2004 op de gevel van dit pand het wandsculptuur The Horizon. “Ik baseerde dit werk op een heel herkenbaar beeld, namelijk een zeeman die met een verrekijker richting de einder tuurt.” Mochten passanten zich afvragen waar de kapitein zijn kijker op richt, dan wordt die vraag met een bordje op de muur als volgt beantwoord: “Het doel van de vaart bevindt zich altijd aan of achter de horizon.”

De RDM-ER
Een meer recent kunstwerk van de hand van Cor is natuurlijk de RDM-ER, die een plaats heeft naast de entree van het RDM-terrein. “Je moet weten dat ik in 1958 als jongetje van twaalf met mijn vader op de Maasboulevard in Schiedam naar de tewaterlating van de SS Rotterdam keek. Ik had toen natuurlijk geen idee dat ik later als beeldend kunstenaar een atelier zou krijgen op Heijplaat, in de dienstwoning naast het oude hoofdkantoor van de RDM. Ook kon ik mij toen niet voorstellen dat de scheepswerf uiteindelijk zou ophouden te bestaan. Ik wilde ter herinnering aan de glorieuze tijden van de RDM een monument maken, waarbij ik vooral een ode wilde brengen aan de mensen die daar werkten. Die mensen wilde ik een gezicht geven. Daarom staat de RDM-ER voor alle mensen die vroeger bij de scheepswerf betrokken waren, van dokker tot directeur. Als je kijkt naar het gezicht van deze man, dan zie je dat bepaalde delen van zijn gezicht en zijn pet de vorm van zijn omgeving hebben aangenomen. Zo lijkt zijn pet net een schip en zijn neus een scheepsboeg. De rimpels zijn als golven of rivieren en zijn pupillen vormen schepen waarvan je niet weet of ze naar je toe varen of van je wegvaren, van het verleden naar het heden of juist andersom.”

Scheepshond Dana
Ook nu is Cor weer met een project bezig: Scheepshond Dana, een stalen beeld als eerbetoon aan de honden die de schepen bewaken. “Mijn ateliers zaten altijd aan het water, zoals aan de Parksluizen, de St. Jobshaven en de Dokhaven. In die havens kwamen veel binnenvaartschepen en die hadden altijd een hond aan boord die blafte naar alles wat voorbij kwam. In de St. Jobshaven stond een grote kooi met daarin een schurftige herder. Ook die hond blafte naar alles en iedereen. Door die honden kwam ik op het idee om een zeefdruk te maken van een hond met een kop in de vorm van een schip. Dat was in 1988. Die zeefdruk hangt nog steeds hier bij mij thuis aan de muur. En ja, toen kwam ik in dit gebied wonen. En het lijkt wel alsof iedereen hier minimaal twee honden heeft. Dat kan ook makkelijk, want langs het water bevindt zich een uitgestrekt losloopgebied, een waar paradijs voor hondenbezitters. Dat inspireerde mij eigenlijk om die zeefdruk van de scheepshond verder uit te werken. Dit keer geen zeefdruk, maar een ruim drie meter groot stalen beeld op een sokkel om aan de waterkant te plaatsen.” De maquette van Dana is klaar. “We zijn net gestart met fondsenwerving. Zodra de financiering rond is, gaan we met de uitvoering van deze hond van staal beginnen.”

Wie is Dana?
Dana is een scheepshond in ruste. Ze is verslaafd aan het kijken naar de schepen die haar op de Nieuwe Maas voorbij varen. Dana kwam als pup terecht op een vissersboot die in de haven van Pernis lag. Ze maakte heel wat vistochten op de Noordzee en ze hield enorm van varen. Vooral het moment dat de vissers de netten binnenhaalden en de eerste vissen spartelend op het dek terecht kwamen. Dan begon voor Dana het feest en speelde ze met de opspringende vissen. Op een dag beet ze per ongeluk door in een haring, de smaak beviel haar en ze at de vis op. Vanaf die dag at zij alleen nog maar vis. Haring werd haar lievelingsgerecht en daar werd ze ijzersterk van.

Cor zou Dana het liefst een plekje willen geven aan de Pernisse Waterkant, tegenover de Wilhelminahaven en in het midden van de twee bankjes die daar al staan.