Niet in de lucht maar onder water

Drones die onder water sluizen inspecteren, scheepsschroeven repareren of zelfs smokkelwaar opsporen. Het klinkt als sciencefiction, maar in de Rotterdamse haven is het inmiddels dagelijkse realiteit. Het Arnhemse bedrijf H2O Drones heeft met onderwaterdrones de toekomst naar de haven gehaald. Marketing- en communicatiemedewerker Niels Kruize vertelt waarom we er niet meer omheen kunnen.

Denk je aan drones, dan denk je waarschijnlijk aan vliegende camera’s die spectaculaire filmbeelden maken, of drones die worden ingezet bij defensie of in de landbouw. Maar wat als je die technologie niet de lucht in stuurt, maar juist het water in? Dat was de gedachte waarmee H2O Drones in 2019 het diepe insprong.

“Het was een innovatie die vroeger alleen in de offshore werd toegepast. Er was nog totaal geen markt voor totdat wij de nieuwe technieken introduceerden”, vertelt Niels. Hij is vanaf het begin bij het bedrijf betrokken en heeft van dichtbij gezien hoe H2O Drones de markt feitelijk zelf moest creëren. “Maar het kon eigenlijk niet uitblijven,” vervolgt hij. “Drones werden toen al op veel manieren ingezet op het land en in de lucht, maar onder water gebeurde nog weinig. Terwijl daar juist enorme risico’s én kansen liggen. Al snel hadden we door dat dit groot kon worden, maar we moesten iedereen nog overtuigen. Dit deden we door niet alleen de onderwaterdrones te verkopen maar ook diensten aan te bieden. Inmiddels spreken de data en de beelden voor zich.”

‘Keer op keer zie je verbazing op hun gezicht over wat er allemaal mogelijk is.’

Canadese partner
Het was oprichter Karst Beens, zelf afkomstig uit de waterbouw, die als eerste het potentieel zag. Jarenlang zag hij hoe duikers onder moeilijke omstandigheden damwanden, sluizen en scheepsbodems moesten inspecteren. “Het kon een stuk veiliger en efficiënter,” legt Niels uit. “Karst dacht: waarom zetten we daar geen technologie voor in? Hij vond een partner in het Canadese bedrijf Deep Trekker en bracht zo deze ROV’s – Remote Operated Vehicles – met sonartechniek naar Nederland en Europa. Daarmee werd H2O Drones geboren.”

De drones, of ROV’s, zijn op afstand bestuurbare robots die met camera’s, sensoren en sonarapparatuur onder water opereren. Ze voeren inspecties en metingen uit op plekken waar mensen moeilijk of niet kunnen komen, kademuren, damwanden, scheepsrompen, sluizen en funderingen.

Sonartechniek
Een van de technieken waarmee gewerkt wordt, heet sonar. Door geluidsgolven door het water te sturen, ontstaat een soort echo die wordt teruggekaatst in talloze frequenties. “Alle beelden van die frequenties worden samengevoegd, waardoor je een gedetailleerd beeld krijgt,” legt Niels uit. “De complete structuur van bijvoorbeeld een sluis komt dan in beeld. Het resultaat is verbluffend: we kunnen tot wel veertig meter ver ‘zien’, terwijl een duiker hooguit tien centimeter zicht heeft in het gemiddelde Nederlandse troebele water. Onze drones brengen dus letterlijk meer in beeld, van verzakkingen en lekkages tot verloren objecten. Zelfs visjes en krabbetjes verschijnen op het scherm.”

Al die data wordt vervolgens samengevoegd tot haarscherpe digitale beelden waarmee opdrachtgevers direct aan de slag kunnen. “Je kunt virtueel langs een kademuur varen of door een sluis bewegen,” vertelt Niels. “Zo zie je niet alleen waar iets misgaat, maar kun je ook voorspellen waar onderhoud nodig is.”

De Rotterdamse haven
H2O Drones werkt inmiddels voor grote namen: Van Oord, Shell, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, de Douane en voor diverse opdrachtgevers in de Rotterdamse haven. In de haven spelen de drones een steeds grotere rol, van inspecties bij de uitbreiding van de Amaliahaven tot het opsporen van verdachte pakketten in het laadruim en het doen van bodeminspecties. Hoewel Niels oorspronkelijk uit het oosten van het land komt, is hij door zijn werk verknocht geraakt aan de haven. “Wanneer we in Rotterdam werken, vertrekken collega’s soms extra vroeg om de zonsopkomst boven de kranen te zien,” vertelt hij. “Ik ben zelf ook de charme gaan waarderen. De haven is echt een wereld op zich, de schaal, de bedrijvigheid, de energie. Juist hier is het interessant om met dit soort innovaties bezig te zijn. En de mentaliteit past bij ons: aanpakken, niet te veel praten, maar doen. Het is mooi om daar op onze manier aan bij te dragen.”

Verbazing
Inmiddels bestaat H2O Drones ruim vijf jaar, met vestigingen in Arnhem, Rotterdam, Genemuiden en Duitsland. Het team is in die tijd uitgegroeid van drie mensen tot een volwaardig bedrijf met meer dan honderd jaar waterbouwervaring in huis en timmeren internationaal aardig aan de weg. Vraag je Niels naar bijzondere momenten, dan hoeft hij niet lang na te denken. “Een tijdje geleden was er een auto te water geraakt,” vertelt hij. “Normaal gesproken zouden duikers worden ingezet, maar in dit geval konden we met de grijper van onze drone een lus om de trekhaak maken en de auto zo omhoog takelen. Dat was bijzonder om te zien, niet alleen vanwege de techniek, maar ook vanwege de reactie van de mensen aan de kant. Keer op keer zie je verbazing op hun gezicht over wat er allemaal mogelijk is. Door de wereld onder water zichtbaar te maken, vallen voor veel beheerders en waterbouwers ineens de puzzelstukjes op hun plek.”

Mens & machine
Betekent dit dat de duiker verdwijnt? “Zeker niet,” zegt Niels beslist. “Drones nemen het gevaarlijkste werk over, maar de kennis van duikers blijft onmisbaar. Vaak werken ze juist samen, we waren de eerste in Nederland die duiker en drone samen lieten werken bij inshore-projecten. Door menselijke expertise en technologie te combineren, verzamel je data en beelden met millimeterprecisie.”

Dat de drones in de toekomst nog slimmer en geavanceerder worden, is vanzelfsprekend. Dankzij verbeterde software kunnen ze patronen van slijtage herkennen, zodat onderhoud op tijd kan worden ingepland. Kunstmatige intelligentie speelt daarbij een steeds grotere rol: afwijkingen worden automatisch herkend en gerapporteerd.

Daarnaast werkt H2O Drones aan autonome missies, drones die zelf patrouilleren, data verzamelen en terugkeren naar hun basis. “Stel je voor,” zegt Niels, “Een vrachtschip wil in het Caribisch gebied een schip controleren. Ze leggen onze drone in het water, wij loggen vanuit Nederland in, en voeren de hele inspectie uit zonder dat iemand het water in hoeft. Dat is de richting waarin we bewegen.”

Toekomst
De toekomst van de Rotterdamse haven is niet alleen staal, containers en schepen, maar ook data, sensoren en slimme technologie. H2O Drones levert letterlijk de onderkant van die digitalisering. Langzaam ziet hij meerdere bedrijven opkomen die concurrentie kunnen bieden in de wereld van onderwaterdrones. Een goede ontwikkeling wat Niels betreft, zo blijven ze scherp op de ontwikkelingen. Als het aan Niels en zijn team ligt, is dit namelijk pas het begin.