Een verliefde havenfotograaf!

Hoewel een laatbloeier, stond het in de sterren geschreven dat Anja Kortenbout (haven)fotograaf zou worden. “Als klein meisje al kiekte ik alles en iedereen met een Agfa boxje met inrolrolletjes. De doka in en dan langzaam je beeld tevoorschijn zien komen, magisch vond ik dat.” Anja trouwde jong, werd moeder en werkte in de zorg, altijd met kinderen. Een paar jaar geleden sloegen de bezuinigingen toe en stond haar baan als locatiemanager op de tocht. De tijd was overrijp. Ze schreef zich in voor de hbo-opleiding op de Fotovakschool: “Ik wilde per se een gedegen opleiding. Dat maakt het voor mij legitiem om te zeggen: ik ben fotograaf.”

In het laatste jaar kreeg Anja (54) een zogenoemde 180 graden-opdracht: “Iets dat buiten je comfort zone ligt. Ik was heel erg van de lijnen, van de compositie, dus hoe zou ik het roer omgooien?” Op een zondagmiddag op de Maasvlakte viel het kwartje. Ze vroeg haar neef Vincent, roeier in de Rotterdamse haven, of ze mee mocht varen op zijn vlet. En niet één keer, maar wel vier keer, overdag én in het donker. “Ik moest al mijn zekerheden overboord zetten: jezelf letterlijk in evenwicht houden en niet lang na kunnen denken over de belichting en of alles wel recht staat.”

Het leverde één van haar lievelingsfoto’s op. Van Vincent in de stuurhut . “Deze foto vergde veel van mijn creativiteit. Bijvoorbeeld omdat het donker was en ik niet kon flitsen vanwege reflecterende onderdelen. Dus scheen ik in zijn gezicht met het lampje van mijn mobiel, mijn camera in de andere hand. De kleurstelling draagt bij aan het industriële karakter van het beeld: blauwgrijs en smoezelig geel, ik hou daarvan.” Anja kreeg een hoge beoordeling: “Ook omdat ik van dichtbij fotografeerde en daardoor veel van de persoon liet zien. De blik van mijn neef is precies wat ik voor ogen had. Als er liefde is voor het onderwerp, is het beeld altijd beter. Dan krijg je foto’s met een ziel. ”

Offers
Na deze shoot was Anja verkocht. Of liever, verliefd. “Het was zo gaaf, zo anders. Toen heb ik mijn hart verpand aan de haven. Achteraf ging ik daarover nadenken en zo gek is het niet eens.” Terug naar haar jeugd, een ‘zeemens’ in de maak: “Ik ben geboren in Katwijk en opgegroeid in Maassluis, vlakbij de Waterweg. Ik ging daar altijd wandelen met mijn vader die zelf op de grote vaart heeft gezeten. Hij nam ons ook mee naar Verolme als er een schip te water werd gelaten. Als meisje fantaseerde ik over waar die schepen allemaal vandaan kwamen, over verre landen. Het was het avontuurlijke dat me trok. ”

Ze laat zich inspireren door de Rotterdamse havenfotograaf Freek van Arkel, maar ook door Lieve Blancquaert, die onder meer naam maakte met haar documentaire fotoserie Birth Day. “Daarvoor reisde ze de wereld over om kinderen geboren te zien worden. Zij maakt duidelijk de binding met haar onderwerp en neemt vooroordelen weg.  Mijn vooroordeel: stoere mannen in de haven. Nou, die blijken een klein hartje te hebben. En die bezieling! Dan glundert een kapitein: ‘Moet je kijken, dat prachtige zicht, dat krijg ik gewoon cadeau!’” Het woord stoer blijft hangen: “Ik vind mezelf ook wel stoer. Oorlogsfotograaf, dat had me diep van binnen zeker wat geleken. Vooral onrecht laten zien, dat vind ik prachtig.” De moeder van 2 kinderen schudt de gedachte van zich af: “De offers zouden te groot zijn.”

Prachtig licht
Anja’s grootste ontdekking: “Je hoeft helemaal niet ver weg om een mooi avontuur te beleven. Ik zie de haven als een grensgebied waar mensen van heinde en verre naartoe komen. Je bent in feite maar één stap verwijderd van de rest van wereld.  En dat ligt gewoon in mijn achtertuin! De haven zelf is een wereld apart. Met eigen gebruiken en gewoonten en met mensen voor wie hun werk ook hun leven is.” Ze vervolgt lyrisch: “En dat prachtige licht, ook ’s avonds en ’s nachts, het is bijna surrealistisch. Het verveelt nooit. Laatst ben ik op stap geweest met een vrouwelijke loods. En wat er allemaal bij komt kijken als er een schip binnenkomt… Er zijn ontelbaar veel invalshoeken.”

Wensen te over. Achter de grootste schuilt een dramatische gebeurtenis. “Ik wil een keer met een helikopter mee. Niet voor beelden van bovenaf, maar van de piloot.” De uitleg valt haar zwaar: “Mijn broer, Wim Ravensbergen,  was helikopterpiloot en heeft een crash in 2010 niet overleefd.  Ook drie andere mensen zijn verongelukt. Het toestel was ingehuurd door het Havenbedrijf om opnamen te maken van de Tour du Port. Ik heb al een fotoserie gemaakt van het landschap waar hij is neergestort. Dat is mijn monument voor hem. ” Ze staart voor zich uit: “Zeven jaar alweer, maar slijten doet het niet.”

Uitleven
De gedachte aan haar tweede verzoeknummer stemt haar ronduit vrolijk: “Schrijf alsjeblieft op: ik zou ontzéttend graag een keer meevaren met een vrachtschip. Een week ofzo. Of langer, waarom niet. Mezelf helemaal uitleven, qua fotografie dan, haha. Ik zou dan vooral de ménsen aan boord willen volgen met mijn camera. Het voordeel van een langer verblijf is dat je dan een band kunt opbouwen, wat het resultaat weer ten goede komt. Een gedroomde opdrachtgever is het Havenbedrijf. “Maakt niet uit voor wat, alles is goed. Ik heb al een klus voor hen gedaan; voor de serie Handen uit de mouwen in de Havenkrant.”

Dat een goede fotograaf goed moet kunnen zien, is niet zo’n inkopper als het lijkt. “Je moet kunnen zien wat overbodig is en wat niet, net als een kunstschilder. En weten wanneer je het goede licht hebt of krijgt. Het juiste licht is de basis, bestaand of gecreëerd.” Daarop volgt het standpunt. Anja: “Voor een goede compositie is het belangrijk waar je staat. Die foto met mijn neef was nooit wat geworden als ik achterop het schip was gaan staan of in de hut.” En daar is de binding weer: “Liefde voor het onderwerp, foto met een ziel”, herhaalt ze.

Mobieltje
Het gereedschap komt volgens Anja als laatste in het rijtje: “Ook met een mobieltje kun je een fraaie foto maken.” Desondanks hangt er een klein kapitaaltje om haar nek. “Ik fotografeer met een Nikon D-750. De lenzen die ik het meest gebruik in de haven zijn 24-28 mm en een supergroothoek van 14-24 mm.” Een goede verzekering is dan geen overbodige luxe, want linke soep soms in de haven. “Ik moest vorig jaar november met een touwladder van een reusachtig schip in een loodsbootje stappen dat er nog aan moest komen. Dan hang je daar en hoop je op het beste.”